در حالی که اخبار و گزارش های مختلف از انتصاب حمید ابوطالبی به عنوان نماینده جدید ایران در سازمان ملل خبر می دهد، مقامات آمریکا با توجه به بعضی سوابق این دیپلمات ایرانی، در این باره ابراز نگرانی کرده اند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با ابراز نگرانی شدید کشورش از انتخاب سفیر جدید ایران در سازمان ملل، حضور وی در این سمت را «بسیار مشکل‌ساز» توصیف کرد.

این نگرانی از آن جهت ابراز شده که گفته می‌شود آقای ابوطالبی عضو گروهی از دانشجویان بوده است که در حمله به سفارت آمریکا در تهران در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ و گروگان گرفتن دیپلمات‌های آمریکایی دست داشتند.

ظاهرا آقای ابوطالبی خود این ادعا را تکذیب کرده و گفته است که تنها به عنوان مترجم برای گروگان ها فعالیت داشته است.

«ماری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اعلام اینکه که کشورش انتخاب ابوطالبی را دلیلی برای نگرانی می‌داند گفت: «به نظر ما، انتخاب ابوطالبی بسیار مشکل‌ساز خواهد بود و این مورد را به دقت تحت‌نظر داریم و درباره این انتخاب احتمالی بسیار نگرانیم.»

وی به اینکه آیا کشورش به ابوطالبی روادید خواهد داد یا خیر اشاره‌ای نکرد اما گفت: «از آنجایی که دفاتر سازمان ملل در نیویورک قرار دارد، آمریکا در کل ناچار به پذیرش نمایندگان کشورهاست.»

سخنگوی اداره مطبوعاتی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنج شنبه در گفت و گو با شرق پارسی از ارائه دلیل برای این تصمیم و بررسی پیامدهای آن خودداری کرد و گفت: «وزارت خارجه آمریکا جزییات جدیدی نمی تواند به بیانیه روز پیش این وزارت خانه اضافه کند.»

در همین حال وزارت امور خارجه آمریکا گفته است که سابقه حمید ابوطالبی در دست بررسی است.

برخی از قانونگذاران آمریکایی نیز خواستار جلوگیری از ورود وی به خاک این کشور شده‌اند.

پیش از این سناتور «تد کروز» با تاکید بر اینکه تلاش خود را می‌کند تا از ورود ابوطالب جلوگیری کند گفت ایران یکی از گروگانگیران سابق سفارت آمریکا در تهران را برای خدمت به عنوان سفیر خود در سازمان ملل برگزیده است.

جان مک‌کین سناتور جمهوریخواه آمریکایی نیز انتخاب ابوطالبی را اقدامی واقعا تهاجمی از جانب ایران توصیف کرد.

همچنین سناتور لیندزی گراهام، از سناتورهای ارشد جمهوریخواه روز چهارشنبه طی بیانیه‌ای مخالفت صریح خود را با حضور آقای ابوطالبی در نیویورک، مقر سازمان ملل متحد، اعلام کرد.

به گفته سناتور گراهام، انتصاب فردی که گفته می شود سه دهه پیش در ماجرای گروگان گیری دیپلمات های آمریکایی در تهران شرکت داشته، “سیلی ای بر صورت گروگان ها و اهانتی به همه مردم آمریکا” است.

از سوی دیگر باربارا اسلاوین، کارشناس ایران در موسسه تحقیقاتی شورای آتلانتیک در واشنگتن در این مورد گفته است: «از نظر روابط عمومی، مردم آمریکا باید درک کنند که در ایران انقلاب شده بود، این اشخاص انقلابی بودند و واقعه گروگان گیری سال ها پیش رخ داده. خیلی از آن افراد انقلابی بعدها تغییر کردند. طرز فکرشان متحول شد. به خاطر آن ماجرا نباید بگوئیم که سفیر جدید ایران در سازمان ملل متحد اجازه ورود به آمریکا را ندارد».

در همین حال به نوشته وبسایت فاکس نیوز، ظاهرا کاخ سفید بر اساس توافقات کنونی، راهی جز تایید روادید آقای ابوطالبی ندارد.

موافقتنامه میزبانی آمریکا از مقر سازمان ملل به طور کلی تنها در صورتی به دولت آمریکا اجازه می دهد که روادید یک دیپلمات را رد کند که شخص مورد نظر تهدید امنیت ملی برای آمریکا تشخیص داده شود.

ایالات متحده طبق توافق سال ۱۹۴۷ موظف است تا به کادر سیاسی تمام اعضای کشورهای سازمان ملل روادید ورود بدهد.

با این همه آمریکا پس از بحران گروگانگیری کارکنان سفارتش در تهران، محدودیت هایی در تردد اعضای هیات نمایندگی ایران مقرر کرده که از جمله آنها ممنوعیت خروج از شعاع ۴۰ کیلومتری مقر سازمان ملل است.

دکتر هرمیداس باوند استاد روابط بین الملل در این باره به شرق پارسی گفت که نمی تواند درباره اینکه آمریکا برای رد صدور روادید برای نماینده پیشنهادی ایران حقی دارد اظهار نظر کند، «در همین حال شرایط پیش آمده، جنجال رسانه ای و واکنش ها درباره روادید آقای ابوطالبی حاکی از آنست که آمریکا تمایل دارد ایران خود در این زمینه تجدید نظر کند.»

وی افزود: سازمان ملل نهادی مستقل است، در همین حال ظاهرا آمریکا درباره صدور روادید برای نمایندگان کشورها مسائلی را لحاظ می کند.

مقام‌های ایرانی هیچگاه به طور صریح انتصاب حمید ابوطالبی، معاون دفتر سیاسی رئیس جمهوری ایران را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.

روزنامه کیهان چاپ ایران دو هفته پیش در آخرین شماره خود در سال ۹۲ وزارت امور خارجه ایران را به سکوت در برابر “کارشکنی آمریکا” در صدور روادید برای آقای ابوطالبی متهم و از این کار انتقاد کرده بود.

به نوشته کیهان محمد خزاعی، سفیر کنونی ایران در سازمان ملل هم پیش از صدور ویزای نماینده جدید، از همکاران خود در سازمان ملل خداحافظی کرده و از نیویورک به تهران بازگشته است.

ابوطالبی کیست؟

ابوطالبی، متولد ۱۳۳۶ در تهران، که به عنوان معاون سیاسی دفتر رییس جمهور ایران فعال است، دانش آموخته دانشگاه های لرون و سوربن فرانسه و دانشگاه تهران است. وی دارای مدرک دکترای جامعه شناسی تاریخی از دانشگاه لرون فرانسه، کارشناسی ارشد جامعه شناسی سیاسی از دانشگاه سوربن فرانسه، کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن‌ اسلامی از دانشکده الهیات دانشگاه تهران و کارشناسی جامعه شناسی از دانشگاه تهران است.

ابوطالبی برای ۱۵ سال سفیر ایران در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک، استرالیا و اتحادیه اروپا بود. او به مدت ۱۰ سال مدیر کل سیاسی وزارت امور خارجه و مشاور وزیر امور خارجه و همچنین عضو شورای استراتژیک وزارت امور خارجه این کشور بود.

علاوه بر حرفه سیاسی، او از فعالیت های تحقیقاتی دست نکشید. او عضو هیات علمی دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، عضو شورای راهبردی سیاست خارجی و هیات علمی سیاست خارجی و رییس گروه مطالعات آسیای مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و از اعضای هیات علمی و تحریریه نشریه بین المللی ایرفا (Iranian Review of Foreign Affairs) نیز هست.

ابوطالبی تالیف کتاب انسان شناسی اخلاق (فلسفه اخلاق اجتماعی)، نگارش دو مقاله تحت عنوان چالشهای نوین سیاست خارجی ایران در رابطه با آمریکا (آذر ۱۳۸۹)و چالش‌های مبنایی سیاست خارجی جدید آمریکا درخصوص ایران (اردیبهشت ۱۳۸۸) را در کارنامه خود دارد.

آیا کشورهای دیگر هم مشکل ویزا دارند؟

ایران تنها کشوری نیست که مقامات رسمی آن چنین دشواری هایی را تجربه می کنند، مقامات رسمی کشورهای ونزوئلا، سودان، هند، و فلسطین نیز پیشتر با چنین دشواری هایی مواجه شدند.

الیاس خائوا میلانو وزیر امور خارجه ونزوئلا نسبت به سختگیری های آمریکا، و ایجاد موانع و در نظر گرفتن پروسه های وقتگیر برای کاغذبازی های اداری برای صدور ویزای آمریکا برای مقامات کشورش برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر ۲۰۱۳ اعتراض کرده بود. وی از روند «ایجاد موانع و تاخیر در روند کارهای ویزا و حتی اجازه فرود هواپیماهای ما از سوی آمریکا که میزبان مجمع سازمان ملل و بان کی مون دبیر کل این سازمان است،» انتقاد کرد.

در سپتامبر سال ۲۰۱۳ نیز آمریکا از صدور ویزا برای عمر حسن البشیر رئیس جمهور سودان خودداری کرد. سامانتا پاور سفیر آمریکا در سازمان ملل در این باره گفته بود: «با توجه به محکومیت البشیر در دیوان بین‌المللی کیفری مستقر در لاهه در ۴ فوریه سال ۲۰۰۹ میلادی به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در دارفور، صدور ویزا برای وی امری قابل قبول نخواهد بود.»

نارندرا مودی نخست وزیر هند نیز در همین سال موفق به دریافت ویزا برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل نشده بود. آمریکا به خاطر اتهاماتی مرتبط با خشونت های سال ۲۰۰۲ گجرات مانع ورود او به این کشور شدند. مقامات هند به این امر اعتراض گسترده ای کردند و با این منطق که مودی با اکثریت آرا در انتخابات دموکراتیک به این مقام رسید، اما معمر قذافی و فیدل کاسترو که بدون انتخابات در مقام خود تثبیت شده بودند، مشکل دریافت ویزا نداشتند.

۱۹۸۸در سال دولت ریگان از صدور ویزا برای رئیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین خودداری کرد. این تصمیم در حالی صورت گرفته بود که سخنرانی یاسر عرفات در مجمع عمومی برنامه ریزی شده بود.