جوانا مصر چشم به نتایج انتخابات دوخته اند

جوانا مصر چشم به نتایج انتخابات دوخته اند

انتخابات ریاست جمهوری مصر، اولین انتخابات آزاد ریاست جمهوری از زمان سرنگونی حسنی مبارک بشمار می آید.

پس از تونس، که آغازگر جنبش‌های آزادیبخش منطقه از حکومتهای اقتدارگرا بود، و اعضای مجلس موسسان تونس در آذرماه گدشته بر اساس قانون اساسی موقت منصف المرزوقی پزشک و متفکر سیاسی تونسی را با اکثریت دو سوم آرا به سمت رئیس جمهوری جدید این کشور بر مبنای توافق سه حزب پیروز در انتخابات اخیر انتخاب کردند و نظام جدیدی سیاسی مبتنی بر رای و خواسته مردم و حمایت گروههای سیاسی شکل گرفت، اکنون نوبت مصر است که رئیس جمهوری جدید خود را بر اساس رای مستقیم مردم انتخاب کند

انتخابات ریاست جمهوری مصر ۲۳ و ۲۴ ماه می (سوم و چهارم خرداد) برگزار خواهد شد.

تا قبل از تحولات یک سال و نیم اخیر، عامل اصلی تغییر رهبران و جرخش قدرت در کشورهای متاثر از بهار عربی، نه رای و انتخاب مردم ، بلکه کودتا، ترور، مرگ یا عامل خارجی بود. ریاست جمهوری امری موروثی و جبری تلقی می شد، انتخابات با یک کاندیدا برگزار می شد. همان مسابقه معروفی که فقط یک اسب در آن شرکت می کرد. فرد منتخب با رای بالای نود درصد برای جندین دهه در راس قدرت بود و پس از آن زمینه سازی برای ورثه برای کسب قدرت صورت می گرفت. نمادی از سلطنت با روکشی از جمهوریت و بتعبیر اعراب جملوکیه(حمهوری+ملوکیه).نمونه هایش در تونس که بن علی در اندیشه بود که لیلی طرابلسی همسرش به جای او رییس جمهور شود، در مصر مبارک و گروه حاکم در صدد استقرار جمال مبارک بودند.در لیبی سیف الاسلام خودش را حاکم آینده تلقی می کرد، و در یمن هم عبدالله صالح برای پسرش خواب ریاست جمهوری دیده بود. که البته مردم تمامی ان خواب ها را به کابوسی تلخ تبدیل کردند. و تمامی آن دیکتاتور ها بعد از جندین دهه یکی پس از دیگری سرنگون شدند.

وزش تغییر در منظقه هر چند منجر به سرنگونی نمادهای وضع موجود شده و بعضا تغییراتی انجام گرفته یا در شرف تحقق است، ولی هنوز تا محقق شدن خواسته های تظاهرکنندگان و ایجاد جامعه ای جدید راه درازی در پیش است.

انتخابات ریاست جمهوری مصر از سه بعد داخلی، منطقه ای و بین المللی حایز اهمیت است.

بعد داخلی: بدون تردید مهمترین دستاورد مصر بعد از انقلاب کسب آزادی سیاسی است. موهبتی که جندین دهه از ملت مصر دریغ شده یود و در این یکسال و اندی به حد زایدالوصفی در حای حای این کشور مشهود است. در سفری که اخیرا به قاهره داشتم بعینه در مناطق مختلف شاهد فضای سیاسی جدید بودم. امری که در قیاس با سفرهای گذشته ام به این کشور که جملگی در عصر مبارک انجام شده بود، با تمام وجود ملموس بود. اگر در سفرهای قبلی حضور در یک منطقه با حاکمیت وضع فوق العاده در تعارض بود و از سوی ماموران امنیتی مورد تذکر واقع می شد، در این ایام می شد در همه جا بدون نگرانی حضور یافت و با مردم آزادانه به بحث و گفتگو نشست. تاکسی ها به سرعت تیدیل به اتاق بحث می شد و تو در حیرت می ماندی که رانندگان تاکسی چه مفسران و نظریه پردازان خوبی هستند. دلیلش هم اشکار بود؛ ان ها از هر مسافری نکته ای می گیرند و در ذهن خود پرورش می دادند . نکته ها را ترکیب می کنند و به تحلیل وقایع می پرداختند. وقتی در محله عباسیه ، در خیابان مقابل کلیسای بزرگ قبطی با حسن، مهندس کامپیوتر آشنا شدم . از او نشانی پرسیدم. صحبتمان گل انداخت و تاکید او که نباید به کلیسا برویم! معلوم شد که طرفدار سلفی هاست، در عین حال مهمترین دستاورد انقلابی که رخ داده، هرجند با نفس آن موافق نبود، آزادی می دانست و معتقد بود پیش ازین محال بود ما میان خیایبان بتوانیم براحتی و آزادانه اینگونه بیش از نیم ساعت با یکدیگر صحبت کنیم.

همه احزاب و گروه‌ها در انتخابات حرفی برای گفتن دارند

همه احزاب و گروه‌ها در انتخابات حرفی برای گفتن دارند


مهمترین نماد این فضای آزاد را در تحمعهای اعتراضی اخیر در میدان تحریر یا مقایل وزارتخانه های کلیدی این کشور در اعتراض به رد صلاحیت کاندیداهای مطرح از جمله حازم ابو اسماعیل، کاندیدای سلفی ها و خیرات شاطر کاندیدای اصلی اخوان المسلمین مشهود بود. همچنین مناظره داغ انتخاباتی عمرو موسی و عبدالمنعم ابوالفتوح دو کاندیدای اصلی و مطرح که دو طیف فکری مختلف سکولار و اسلامی را نمایندگی می کنند و تا پیش ازین اصولا سابقه چنین فضایی شفاف برای گفتگو وجود نداشت، چون انتخاباتی نبود تا به تبع آن مناظره ای نیز شکل بگیرد.

گدشته از کسب آزادی که به تعبیر بسیاری از افرادی که طرف گفتگویم واقع شدند، در حد هرج و مرج گونه ای در خیابان و سیاست مورد استفاده قرار گرفته و نمادهای آن نیز قابل اشاره است، مهمترین دغدغه امروز مصر مشکل اقتصادی و معیشت مردم است. در خیابانهای قاهره در گوشه و کنار انبوهی از زیاله به چشم می خورد. و گویی هیچ کسی در مقابل جنین امر مشهودی مسئولیتی احساس نمی کند. سیاست، فضای احتماعی را اشباع کرده و زباله هادر همه خیابانهای اصلی و فرعی شهر با زبان بی زبانی سخن می گویند که شهر صاحب ندارد!

به نظر اولویت اصلی برای کاندیداهای ریاست جمهوری مسئله داخلی است. هرجند در مناظره های انتخاباتی نامزد ها پیرامون مسایل منطقه ای و بین المللی نیز اظهار نظر می کنند که امری بدیهی است ، با این وجود، عدم استقرار در بعد داخلی، موجب معطوف شدن توجه اصلی به امور داخلی همجون امنیت، اقتصاد و امور احتماعی خواهد بود. هرجند تا کنون هیج کدام در مورد نظافت شهر از این حجم عظیم زباله سخنی نگفته اند!

وقتی چهره های بی رمق و نومید کارگران رفتگر شهرداری را می دیدم. پرسیدم چقدر حقوق می گیرند؟

پاسخ این بود بین سیصد تا چهارصد جنیه!

در مناظره انتخاباتی عمرو موسی و ابوالفتوح یکی از پرسش های مهم همین بود: در امد ماهیانه باید حداقل چقدر باشد که بتوان قوت لایموتی فراهم کرد؟ عمرو موسی از این پرسش گریخت، اما ابوالفتوح گفت: حداقل هزار و دویست جنیه.

بعد منطقه ای: مسئله قرارداد صلح با اسراییل و اصولا رایطه یا عدم رابطه یا محدود کردن رابطه با این کشور و صدور گاز به آن، در بعد منطقه ای مهمترین محور بحث و گفتگوی کاندیداهای ریاست جمهوریست. ابوالفتوح اسراییل را به عنوان دشمن مصر خطاب کرد و وعده داد در معاهده صلح با این رژیم بازنگری کند. عمرو موسی از بازنگری تدریجی در معاهده صلح دفاع کرد و گفت: بیشتر مردم ما اسرائیل را دشمن می دانند، اما مسئولیت رئیس جمهور، تعامل مسئولانه با این امور و پیروی نکردن از شعارهای تند و آتشین است.

تا کنون مصر حدود ۴۰ درصد نیازمندی های اسراییل به گاز طبیعی را تامین کرده است.. مصری ها مخالف صادرات گاز طبیعی به اسراییل هستند. علاوه براین، آن ها معتقدند که قیمت گاز صادراتی به اسراییل بسیار کم است.

با این وجود به نظر می رسد، حتی اگر بحث های مختلفی در این رابطه مطرح شود، فعلا برای جامعه مصر به دلیل حجم مشکلات داخلی، اسراییل از اولویتها نیست.

رابطه با ایران از جمله محورهای مهم دیگر بحث کاندیداهای ریاست جمهوریست که هرچند همه بر آن تاکید دارند ولی این رابطه و نحوه ارتباط نیز با اما و اگرهایی همراه است و این نکته هم در گفتگوهای مردمی قابل تشخیص بود . در مناظره عمرو موسی و ابوالفتوح هر دو بر نقش مهم و تاثیر گذار ایران تاکید کردند. البته عمرو موسی به جای این که ایران را به عنوان یک کشور اسلامی معرفی کند دو بار ایران را به عنوان کشور عربی مطرح کرد که رسانه های مصری او را دست انداختند. عمرو موسی به صراحت از نقش ایران در خلیج فارس بحرین سوریه و فلسطین انتقاد کرد. ابوالفتوح هم گفت: اجازه نخواهد داد ایران به ترویج مذهب شیعه در مصر بپردازد.

بعد بین المللی: در بعد بین المللی، بدون شک رابطه مصر و امریکا مهمترین جایگاه را بخود اختصاص می دهد. از آنچه در دوره انتقالی می‌گذرد، اینگونه به نظر می‌رسد که روابط مصر و آمریکا به پایین‌ترین سطح خود از زمان روی کار آمدن مبارک تاکنون رسیده است.

رئیس جمهوری آینده مصر اساس روابط بزرگ‌ترین قدرت کنونی جهان از یک‌سو و یکی از بزرگ‌ترین و قدرتمندترین کشورهای خاورمیانه را پایه‌گذاری خواهد کرد.

تاکید کاندیدهای ریاست جمهوری بر استقلال سیاست خارجی این کشور قابل توجه است.

از زمان پیروزی جنبش “افسران آزاد” در سال ۱۹۵۲ تا سرنگونی مبارک در سال گذشته، عملا سه رئیس جمهور در مصر بقدرت رسیده اند، در حالی‌که طی همین دوره کاخ سفید دوازده رئیس جمهور عوض کرده است و تمام این دولت‌ها همواره منافع آمریکا را در تعامل خود با قاهره در نظر گرفته‌اند. امری که لااقل در زمان سادات و مبارک در رابطه با حفظ منافع این کشوردر تعامل با امریکا به چشم نمی خورد.

واشنگتن در صدد است بر رئیس جمهوری آینده مصر فشار آورد تا به تعهدات حکومت‌های سابق از جمله پیمان کمپ دیوید و مبارزه با تروریسم پایبند باشد. ضمن اینکه واشنگتن به شدت از تبلیغات انتخاباتی نامزدهای مصر علیه آمریکا و اسراییل نگران است.