بغداد: حمزه مصطفی

با گذشت ۱۱ سال از امضای توافقنامه چارچوب استراتژی بین عراق و ایالات متحده، بحث و جدل بر سرحضور آمریکا در عراق در میان اطلاعات و پیش‌بینی‌های ضد و نقیض دوباره بر سر زبان‌ها افتاد تا به اولویت عمومی مردم و طبقه سیاسیون تبدیل شود.
اطلاعاتی به استناد منابع رسمی عراقی حکایت از این دارند که تعداد کلی نیروهای آمریکایی در عراق، پنج هزار نفر برآورد می‌شوند که هیچ نیروی جنگی میان آنها وجود ندارد بلکه این تعداد همه مستشار یا مربی‌اند.
پس از دیدار غیرمنتظره رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ از پایگاه «عین الاسد» استان الانبار در غرب عراق در اواخر سال گذشته و سخنانش که مایه رنجش متحدان ایران شد به خصوص این گفته که از این پایگاه برای جنگ با گروه داعش در سوریه استفاده می‌شود، پرونده حضور امریکایی‌ها در عراق باز دوباره گشوده شد. این داستان به نخست‌وزیر سابق حیدر العبادی و نخست‌وزیر اسبق المالکی هم کشیده شد.
در حالی که المالکی جانشینش العبادی را به افزایش حضور آمریکایی‌ها متهم کرد به گونه‌ای که «مایه خطر همسایگان عراق» به خصوص ایران شده، العبادی در جواب المالکی گفت، او بود که از نیروهایی آمریکایی خواست به عراق بیایند بعد از اینکه «داعش» دو استان نینوا و صلاح الدین را در ژانویه ۱۰۱۴ اشغال کرد.
چند گروه سیاسی شیعه و پیش از همه گروه‌هایی که روابط محکمی با ایران دارند، به سرعت دست به کار جمع‌آوری امضا شدند. امضاهایی برای تصویب قانونی که دولت عراق را ناگزیر سازد نیروهای خارجی را از کشور بیرون براند؛ با اشاره‌ای روشن به نیروهای آمریکایی. این گروه صدایشان را دربارهٔ اهمیت بیرون رفتن آمریکایی‌ها از عراق بالا بردند، این در حالی است که ایالات متحده با مستقر ساختن سربازانی که از سوریه بیرون کشیده در استان‌های غربی عراق یا اربیل یا ایجاد پایگاه‌های جدید، حضور خود در عراق را مستحکم‌تر می‌سازد.
فیصل العیساوی عضو پارلمان عراق از استان الانبار گفت «نیروهای آمریکایی هم اکنون در شهرها هیچگونه رفت و آمد یا حضوری ندارند بلکه آنچه هم اکنون و گاه و بی گاه اتفاق می‌افتد این است که آمریکا برخی مناطق بیرون از حمایت هوایی را در اختیار دارد که در آنها تجهیزات و مواد غذایی و غیره تخلیه می‌کند و مسئله‌ای که موجب شده نیروهای زمینی به شکل دوره‌ای آنها را پشتیبانی کنند».
العیساوی دیروز در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی گفت «آنچه اخیراً اتفاق افتاده، عملیات جایگزینی یک واحد نظامی با واحد دیگر امریکایی مستقر در عراق است. همه می‌دانند جایگزینی واحدها شامل افراد و تجهیزات به‌طور کامل می‌شود».
او توضیح داد «ورود نیروهای کانادایی و آمریکایی به فلوجه برای شرکت در جشن نیروهای پلیس در منطقه بود».
او متذکر شد «این مشارکت براین اساس صورت گرفت که آن نیروها پس از آزادسازی مناطق، بر کار آموزش نیروهای پلیس محلی فلوجه نظارت داشتند».
العیساوی تأکید کرد «نیروهای آمریکایی در مسائل امنیتی استان دخالت نمی‌کنند و دست به هیچ عملیاتی در شهرها یا راه‌ها یا اطراف پایگاه‌ها به استثنای مناطق بیابانی انجام نمی‌زنند. تنها مسئولیت آنها آموزش نیروهای پلیس محلی و برخی نیروهای ارتش عراق با انجام برخی پشتیبانی‌ها برای نیروهای عراقی است آن هم فقط وقتی مأموریتی را در صحرا انجام می‌دهند».
به نظر استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد دکتر خالد عبدالاله «عاملی که موجب می‌شود سنی‌ها و کردها اهمیت بسیار زیادی به حضور امریکایی‌ها در عراق بدهند، این است که آنها از ابتدا موضع تند و جنجالی در برابر این حضور نداشته‌اند تا وقتی که این حضور براساس توافقات با دولت‌های عراقی صورت گرفته باشد».
او به «الشرق الاوسط» گفت «سیاست عراق همچنان از تعامل با تهدیدها و تحولات به تناسب اهمیت‌شان ناتوان است. وقتی حرف و حدیث دربارهٔ حضور نیروهای آمریکایی افزایش می‌یابد، حضور نیروهای ترکیه در خاک عراق مسئله‌ای است که کسی دربارهٔ آن دم نمی‌زند». او اشاره کرد که «مفهوم حاکمیت در عراق دیگر مسئله‌ای صرفاً داخلی نیست، بلکه تا حدود زیادی با برنامه‌های خارجی مرتبط است».
یک مقام عراقی شایعات افزایش تعداد نیروهای آمریکایی در عراق را تکذیب کرد و به «الشرق الاوسط» گفت «صحبت از افزایش تعداد آمریکایی یا آمار نیروهای ائتلاف بین‌المللی دقیق نیست بلکه تا حد زیادی مبالغه و اغراق شبکه‌های اجتماعی است».
او اشاره کرد «حقیقت بر عکس آن است، تعداد آنها بر عکس تصور موجود رو به کاهش گذاشته‌است».
او توضیح داد «در خاک عراق پایگاه آمریکایی وجود ندارد بلکه در کنار پادگان‌های عراقی گروه‌هایی از کشورهای ائتلاف وجود دارند که هیچ مصونیت قانونی ندارند و همه کارهای‌شان با نظارت و موافقت دولت عراق صورت می‌گیرد».
اما یکی از افراد ارشد «فراکسیون القرار» اثیل النجیفی به «الشرق الاوسط» گفت به نظر او «ایالات متحده نقشه‌اش را برای مواجهه با ایران و بازگرداندن نفوذ مستقیم آمریکا و متحدان آغاز کرده‌است».
او افزود «مواجهه نظامی میان آمریکا و ایران بعید است چرا که کسانی که حالا علیه آمریکا نیرو بسیج می‌کنند، وقتی احساس کنند ایالات متحده جدی است، پا پس می‌کشند و امتیاز می‌دهند و از نیروهای متحد سنی‌شان که در خطوط مقدم قرار دارند قربانی تقدیم می‌کنند».