ولادمیر پوتین- عکس از تلگراف

ولادمیر پوتین- عکس از تلگراف


ولادمیر پوتین مرد جنجالی روسیه که تاکنون سه مرتبه رییس جمهور روسیه شده، این روزها برنامه های سیاسی خود را وارد فاز جدیدی از تحولات کرد.

او که سالها مورد انتقاد شدید طرفداران حقوق بشر بود در یک ماراتن بزرگ مطبوعاتی که با حضور ۱۳۰۰ روزنامه نگار و خبرنگار داخلی و خارجی و در میان انبوهی از عکاسان و فیلمبرداران که ثانیه به ثانیه سخنان پوتین را ضبط می کردند میخاییل خودورکوفسکی را آزاد کرد.

خودورکوفسکی که از تاجران ثروتمند روسیه و مخالفان سرسخت پوتین محسوب می شود مورد عفو رییس جمهور روسیه قرار گرفت و پس از آزادی سریع کشور را ترک و به دیدار مادرش در آلمان رفت.

کنفرانس مطبوعاتی پوتین که نهمین ماراتن مطبوعاتی وی از زمان دور اول ریاست ‌جمهوری‌اش در سال ۲۰۰۰ محسوب می‌شود بازتاب گسترده ای در رسانه های جهانی داشت. پوتین که مدتی رییس اداره اطلاعات و امنیت روسیه “اف.اس.بی” بود در این کنفرانس مطبوعاتی گفت : «ما باید به رویکردمان در قبال مسائل جهانی افتخار کنیم زیرا این رویکرد بر پایه اصول و قوانین بین‌المللی بوده است.»

پوتین تنها صحبت از عفو میخاییل خودورکوفسکی نکرد بلکه او در این کنفرانس سالانه خبری اعلام کرد که این عفو شامل اعضای گروه موسیقی «پوسی رایوت» و فعالان صلح سبز معترض به حفاری‌های نفتی در قطب شمال نیز خواهد شد.

اگر چه تحرکات سیاسی اخیر پوتین در حال حاضر پرسش‌های زیادی مطرح کرده است اما به گفته کارشناسان این تصمیم صرفا به نزدیک بودن زمان برگزاری بازی‌های المپیک زمستانی در سوچی مربوط می‌شود که قرار است در ماه فوریه آغاز شود. تحلیلگران می‌گویند پوتین می‌خواهد تا پیش از آغاز دور تازه رقابت‌های المپیک زمستانی، انتقادهای بین‌المللی نسبت به نقض حقوق بشر در این کشور را کاهش دهد.

سید جواد میری، کارشناس مطالعات سیاسی در حوزه قفقاز و روسیه درباره اظهارات اخیر پوتین به شرق پارسی گفت : «پوتین از چند جبهه در تنگنا قرار دارد و تحرکات اخیر وی در راستای اصلاحات سیاسی و احترام به حقوق بشر نیست. بلکه او به دنبال این است که فشارهای داخلی که در روسیه به وجود آمده را کاهش دهد. اظهارات پوتین را نمی توان به این معنا تفسیر کرد که روسیه تغییراتی در بحث حقوق بشر، احترام به اقلیتها و قومیتها را در دستور کار دارد. نگاه روسیه به این مسائل تغییر بنیادینی نکرده است.»

از سوی دیگر برخی از تحلیلگران روسیه بر این باورند که بازی هوشمندانه پوتین گمانه زنی‌های زیادی درباره آینده روسیه، به لحاظ داخلی و بین‌المللی ایجاد کرد که بسیاری از ناظران بین‌المللی چشم‌انداز آینده روسیه را با توجه به سوابق و تجربیات گذشته پوتین که مستند بر عضویت وی در دستگاه امنیتی شوروی سابق، برخورد جدی با مخالفان و رویکردی ظاهرا در مقابل غرب بود، ترسیم می‌کردند.

اما این رییس جمهور کهنه کار سیاست که در کنفرانس مطبوعاتی اش با اشاره به این نکته که به اوباما حسودی اش می شود چرا که با این همه افشاگری اسنودن درمورد جاسوسی آمریکا هنوز کسی به او خرده نگرفته، به خوبی فهمیده که شرایط امروز روسیه، در داخل، منطقه و نظام بین‌الملل نسبت به گذشته تغییرات و تحولات زیادی یافته است و این موضوعات سبب شد که وی از اصلاحات سخن بگوید.

از سوی دیگر پوتین که تمرکز جدی بر اوارسیاگرایی دارد به خوبی فهمیده که همه کارها و مشکلات با غرب ستیزی حل نمی شود. چرا که ذائقه سیاسی مردم جهان و حتی روسیه تغییر کرده و عرصه برای فردگرایی در حاکمیت روسیه تنگ‌تر شده است. بنابراین او به خوبی درک کرد که نوسازی روسیه بدون همکاری با کشورهای صنعتی و جذب سرمایه قابل تحقق نیست.

اگرچه پوتین به راحتی می تواند لوکومتیو و زیردریایی هسته ای را هدایت کند و فرمان آن را در دست نگه دارد اما برخی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که فرمان حرکات نمایشی – سیاسی پوتین همواره او را در قدرت نگه داشته است به طوری که در برابر مناقشه سوریه با اینکه از غرب خشمگین است. اما پوتین رهبری است که خود را در برابر رقبا خشمگین نشان نمی‌دهد و معتقد است که جنگ سوریه هزینه ای گزاف برای غرب دارد.

پوتین دربرابر ماجرای اقتصادی اخیر اوکراین که تبدیل به اعتراض گسترده سیاسی شد، نیز از خود ایستادگی نشان داد و با اشاره به این نکته که تن دادن به خواسته‌های اتحادیه اروپا، اوکراین را به جیره‌خوار این اتحادیه تبدیل می‌کند گفت : “کمک‌های ما به اوکراین نشان‌دهنده تعهد روسیه برای کمک به کشوری است که آن را برادر خود می‌داند و در شرایط سخت آن را رها نمی‌کند. کاهش قیمت گاز صادراتی روسیه به اوکراین موقت است و برای شرایط کنونی در نظر گرفته شده اما می‌توان با توافق دوطرف آن را ادامه داد”.

معترضان مخالف دولت اوکراین که بعد از انعقاد قرارداد تخفیف فروش گاز و کمک ۱۵ میلیارد دلاری روسیه به اوکراین، در کی یف اجتماع کرده‌ بودند با شعار زنده باد اوکراین خواستار استعفای یانوکوویچ و دولتش شدند.

میری همچنین درباره مناقشه اخیر اوکراین به شرق پارسی گفت : پوتین می خواهد مناقشه ای که اخیرا در اوکراین به وجود آمده را حل و فصل کند و به هیچ عنوان نگذارد که اوکراین به سوی اروپا گرایش پیدا کند. چرا که اوکراین پنجره روسیه محسوب می شود. پوتین به شدت نگران نفوذ اروپا گراها و غرب گراها است که دولت فعلی را ساقط و مانع نفوذ روسیه در این کشور شوند”.

این تحلیل گر سیاسی همچنین به مشکلاتی که روسیه اخیرا با آنها رو به رو شده اشاره کرد و گفت : «جنگ داخلی سوریه، سپر موشکی، کره شمالی، درآمدهای نفتی و تزلزل فضای امنیتی در حوزه قفقاز از جمله مشکلاتی که است که پوتین با آنها رو به روست. لذا پوتین چشم اندازی را که برای روسیه متصور است بر پایه تحکیم قدرت خود و احیای سیستم سویتی است تا بتواند اوضاع سیاسی، نظامی و امنیتی را در روسیه و کشورهایی که منافع روسیه در آنها قرار دارد حفظ کند.»

ویکتور یانوکوویچ، رییس‌جمهوری اوکراین و ولادیمیر پوتین در مسکو یک قرارداد تخفیف فروش گاز و کمک‌های مالی به اوکراین را امضا کردند. اما در پی خودداری دولت اوکراین از امضای پیمان همکاری تجاری با اتحادیه اروپا، مخالفان دولت اوکراین نگران توافق‌های پنهانی میان یانوکوویچ و پوتین هستند.

این توافق روسیه و اوکراین به منازعه لفظی غرب و روسیه دامن زد به طوری که فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر امور خارجه جدید آلمان در جریان مراسم سوگند خود، مسکو را به خاطر سوءاستفاده از وضعیت نابسامان اقتصادی اوکراین برای جلوگیری از امضای توافق تجارت آزاد با اتحادیه اروپا مورد انتقاد قرار داد. اما سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در سخنرانی خود در پارلمان این کشور، با رد ادعاهای غربی‌ها درباره دخالت روسیه در مسائل داخلی اوکراین، ناتو را متهم به پیروی از تفکر جنگ سرد کرد.