مسعود بارزانی – عکس از آژانس عکس خبری اروپا
مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق، دوم تیر ماه، با اشاره به بحران عراق اعلام کرد کردها خواهان استقلال منطقه کردستان از بقیه کشور هستند و اکنون زمان آن رسیده است که ملت کرد آینده خود را تعیین کند.
مسعود بارزانی، روز سه‌شنبه، دهم تیر نیز در گفتگویی با شبکه بی‌بی‌سی از قصد خود برای برگزاری همه‌پرسی در مورد استقلال این منطقه خبر داد. اعلام این موضوع با مواضع مختلفی از سوی بازیگران داخلی عراق و نیز بازیگران منطقه ای و بین المللی مواجه شد. این نوشتار به بررسی مواضع متقابل این بازیگران می پردازد.
گفتگوی جنجالی بارزانی با بی بی سی
مسعود بارزانی دهم تیر ماه با اشاره به پیشروی‌های گروه داعش در مناطق سنی‌نشین عراق گفت: «همه آن چه اخیرا رخ داده نشان می‌دهد که حق کردستان است که به استقلال برسد. آیا قرار است در چنین وضعیت غم‌انگیزی که کشور در آن به سر می‌برد باقی بمانیم؟ البته تصمیم استقلال بر عهده من نیست و بر عهده مردم است.»
وی افزود: «ما همه‌پرسی برگزار خواهیم کرد و زمان انجام آن طی ماه‌های آینده خواهد بود.در حال حاضر نمی‌توانم تاریخ دقیق آن را مشخص کنم، اما قطعا طی چند ماه برگزار می‌شود. باز این پس دیگر مخفی نمی‌کنیم که هدف ما این است.»
به گفته آقای بارزانی، برای برگزاری چنین رفراندومی اقلیم کردستان نخست باید یک هیات انتخاباتی مستقل تشکیل دهد. او گفته که برای طرح این موضوع در پارلمان محلی کردستان عراق به پارلمان خواهد رفت. بارزانی گفته ما به تصمیم مردم احترام گذاشته و به آن عمل خواهیم کرد و امیدواریم که دیگران هم همین کار را بکنند.
انتظار می رفت که بازیگران داخلی عراق و نیز بازیگران منطقه ای و بین المللی به این اظهارات مسعود بارزانی پاسخ دهند و در عمل نیز چنین شد .
نتانیاهو تنها حامی رسمی استقلال کردها
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز یکشنبه نهم تیر یک هفته پس از اعلام اولیه خواسته مسعود بازرانی برای استقلال کردها، در سخنرانی در موسسه مطالعات امنیت ملی در تل‌آویو از استقلال کردهای عراق حمایت کرد .
نخست‌وزیر اسرائیل، گفت استقلال سیاسی کردها را به عنوان نیرویی میانه‌رو در خاورمیانه، برای «محور همکاری‌های منطقه‌ای» مهم ارزیابی می کند.
آمریکا خواهان حفظ تمامیت ارضی عراق
برخلاف اسراییل، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، سوم تیر ماه در سفری از پیش اعلام نشده به اربیل در اقلیم کردستان عراق از از مقام‌های آن خواست از دولت عراق حمایت کنند. آمریکا بر اتحاد رهبران و گروه‌های مختلفی قومی و مذهبی در عراق تاکید کرده و خواستار یافتن راه‌حلی سیاسی برای بحران آن کشور شده بود.
ترکیه: مخالف جدایی کردستان از عراق
بولنت آرینچ، معاون نخست‌وزیر ترکیه، نهم تیر ماه اعلام کرد که ترکیه با جدایی کردستان از عراق مخالف است. این مقام دولت ترکیه در سخنانی که خبرگزاری آسوشیتد پرس آن را منتشر کرد، اعلام کرد: «همه دنیا موضع رسمی ما را می‌داند. نباید گذاشت عراق تجزیه شود، نباید گذاشت که سلاح‌ها رو به یکدیگر نشانه بروند، نگذاریم مردم خون هم را بریزند، کاری کنیم که قدرت‌های خارجی از مداخله در عراق دست بردارند و عراق راه خود را برای ایجاد یک جامعه منسجم ادامه دهد.»
بولنت آرینچ به اظهارات بنیامین نتانیاهو نیز واکنش نشان داده و گفت: «شکی نیست که نتانیاهو دولت خود را نمایندگی می‌کند. اما این که وی چنین حرفی زده به این معنی نیست که چنین اتفاقی هم بیفتد. عراق دولت دارد و قانون اساسی خود را هم دارد. به گزارش رویترز، مقامات دولت ترکیه به این خبرگزارى گفته اند دولت عبدالله گل به شدت مخالف استقلال کردها در عراق است و ترجیح می دهد عراق به صورت کشورى یکپارچه و منسجم باقی بماند. رویترز در این باره نوشته است:« کردهای عراق از شرایط موجود در این کشور کمال استفاده را برده و سعى دارند با تصرف زمینهایى که ارتش عراق نتوانسته از تروریست ها پس بگیرد،کشورى جدیدى براى خود درست کنند.»
یک مقام مسئول در دولت اردوغان که نخواسته نامش فاش شود به رویترز گفته است: «موضع ترکیه در حمایت از وحدت سیاسى و تمامیت ارضى عراق است. ما هر گونه استقلال و یا حرکتى که این وحدت را از بین ببرد نمى پسندیم و مسایلى از این قبیل قابل بحث نیست.»
این در حالی است که حسین چلیک معاون حزب حاکم عدالت و توسعه به فایننشیال تایمز گفته بود که آنکارا در هر صورت با مساله استقال کردستان مدارا خواهد کرد و خود را با شرایط جدید منطبق می کند و تجزیه عراق زیاد هم دور از ذهن نیست و ترکیه سعى می کند با شرایط جدید کنار بیاید.
با وجود این صحبتها یکی از مقام هاى دولت ترکیه در دفتر اردوغان تمام شایعات در زمینه حمایت ترکیه از استقلال کردستان را رد کرده و به صراحت گفته است که تمامیت ارضى عراق به شدت براى ترکیه مهم است.
موضع رسمی دولت بغداد
نوری مالکی نخست وزیر عراق روز چهارشنبه یازدهم تیرماه طی سخنانی استقلال طلبی اقلیم کردستان عراق را غیرقابل قبول و خلاف قانون اساسی عراق خواند و به رهبران اقلیم کردستان هشدار داد که برگزاری رفراندوم برای استقلال کردستان عراق منطقه را به آشوب می کشد.
ایران حامی حفظ یکپارچگی عراق
حسین امیر عبداللهان معاون امور عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه ایران روز پنجشنبه دوازدهم تیر ماه در سفر به مسکو اعلام کرد که ایران بر استقلال و حق حاکمیت عراق و یکپارچگی اراضی آن تاکید دارد و معتقد است هر گونه تغییر در آن باید بر اساس قانون اساسی آن که قانونی پیشرفته است، انجام شود، هم‌چنین قدرت در عراق فدرالی و مبتنی بر وحدت ملی است و ایران مخالف اقداماتی است که بر خلاف قانون اساسی عراق باشد.
می توان گفت در واقع ایران ضمن اینکه مخالف تجزیه عراق است ولی ترجیح داده از موضع گیری تند در این زمینه خودداری کند .
