عکس از خبرگزاری آلمان
موجب تاسف است که علی صدرالدین البیانونی، رهبر سابق شاخه سوری اخوان المسلمین، از ائتلاف ملی سوریه استعفا کرده است. بیانونی در اعتراض به نامه احمد جربا، رهبر ائتلاف که به منظور تبریک به رئیس جمهور منتخب مصر عبدالفتاح السیسی ارسال شده بود، از ائتلاف کناره گیری کرد.
البته علت غیرمستقیم دیگری نیز وجود دارد که به مخالفت های او با برخی سیاست های ائتلاف باز می‌گردد. بیانونی طی بیانیه ای گفت: «به اعتقاد من، ائتلاف دیگر بیان‌گر خواست ها، امیدها و آرزوهای مردم و در راستای رسیدن به اهداف انقلاب باشکوه آن ها نیست.» این بدین معنی است که نامه تبریک جربا در واقع بهانه ای برای عملی کردن تصمیم بیانونی به ترک ائتلاف ملی بوده است.
گرچه بیانونی همیشه به عنوان یکی از چهره های “میهن پرست” ائتلاف مطرح بوده اما اقدام اخیر او با بیانیه ای که گروه اخوان المسلمین در مخالفت با نامه جربا منتشر کرده در تضاد است. اخوان المسلمین سوریه همچون بیانونی اعلام کرده در برخی زمینه ها با سیاست های ائتلاف مخالف است – اما خوشبختانه کار به خروج از ائتلاف نکشیده است. در حالی که مردم سوریه با فاجعه ای روبرو هستند که هم سرزمین و هم انقلاب آنها را تهدید می کند، کاملا اشتباه است که نیروهای اپوزیسیون به سمت انشعاب بیشتر پیش بروند.
این اتفاقات نشان می دهد که باید توجه بیشتری به واقعیت ائتلاف، سیاست های آن و روابطش با دیگر چهره ها و گروه های اپوزیسیون داشت. اخوان المسلمین از زمان تشکیل ائتلاف ملی یکی از اعضای فعال آن بوده است. نقش این گروه اسلامی رفته رفته بیشتر شد تا اینکه به عنوان مهم ترین گروه در میان گروه های اپوزیسیون سوری مطرح شد.
ائتلاف ملی علی رغم اینکه با مشکلات زیادی روبرو بوده و با وجود اشتباهاتی که مرتکب شده، همچنان نمایندگان اغلب جریان های سیاسی و فکری، گروه های انقلابی معروف، شوراهای محلی و ارتش آزاد سوریه را در خود جای داده است. چهره های میهن پرست مهمی هم هستند که همچنان عضو ائتلاف باقی مانده اند. به علاوه، ائتلاف از نوعی شناسایی بین المللی برخوردار است که دیگر گروه های اپوزیسیون سوری از آن بی بهره اند.
نامه جربا را می توان هم مسئله ای مربوط به پروتوکل دیپلماتیک دانست، هم ژستی سیاسی. رهبر ائتلاف در نامه خود به سیسی، علاوه بر تبریک به او و مردم مصر در مورد انتخابات انجام شده – که جربا آن را قدمی در راستای ثبات و شکوفایی بیشتر مصر توصیف کرده – به روابط تاریخی و جاری بین مردم دو کشور اشاره می کند؛ روابطی که باعث شد بسیاری از مردم سوریه برای فرار از کشتار، بی خانمانی و خرابی های صورت گرفته توسط رژیم اسد، به مصر فرار کنند.
جربا در پایان نامه خود ابراز امیدواری می کند که دولت جدید مصر و اپوزیسیون سوریه بتوانند «روابط بین دو کشور و ملت را تقویت کنند.» او همچنین اشاره کرده است که «مصر نقش مهمی در کمک به مردم سوریه برای رسیدن به اهداف‌شان در زمینه صلح، آزادی، عدالت و برابری خواهد داشت.»
نامه جربا موضع شخصی او نیست، بلکه هم‌راستای سیاست های ائتلاف در مورد روابطش در داخل و خارج سوریه است. جربا به عنوان رئیس ائتلاف وظیفه دارد این سیاست ها را بیان، اجرا و تقویت کند. طبیعی است که همه این سیاست ها مورد قبول تک تک اعضای ائتلاف نباشند. در یکی از جلسه های ائتلاف، این نامه مطرح و مورد بررسی قرار گرفت، در حالی که هیچ یک از اعضا از جمله اخوان المسلمین به آن اعتراضی نداشتند.
در مورد محتوای نامه، دو حقیقت وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد: اول اینکه، مصر بزرگ‌ترین کشور عربی و محل استقرار دفاتر مرکزی اتحادیه عرب و خود ائتلاف ملی سوریه است؛ و دوم اینکه در حال حاضر بیش از ۲۵۰ هزار نفر از آوارگان سوری در مصر زندگی می کنند که به ویژه پس از اتفاقات پارسال، نیازمند توجه دولت این کشور هستند. این به معنای آنست که ائتلاف باید روابط خوبی را با دولت جدید مصر برقرار کند و بالاترین سطح همکاری را با این کشور داشته باشد؛ در نتیجه، ائتلاف نمی تواند اتفاقات کلیدی مصر را که بر آینده سوریه، مردم آن و حضور ائتلاف در این کشور تاثیرگذار است، نادیده بگیرد.
این نامه را – که به گفته اخوان المسلمین سوریه موضع گیری منفی در قبال شاخه مصر این سازمان دارد – نباید جدای از اقداماتی دید که ائتلاف و رئیس آن برای عادی سازی مسئله حضور این گروه اسلامی در میان اپوزیسیون سوری انجام داده اند. تقویت نقش اخوان المسلمین در ائتلاف نشانگر ارزش های دموکراتیک و فراگیری است که اپوزیسیون سوریه در طول این سال ها بر اجرای آن ها تاکید داشته است.
اخوان المسلمین در صف مقدم اپوزیسیون و در نتیجه ائتلاف سوریه بوده است. حتی زمانی که مخالفت ها علیه اخوان المسلمین در دیگر کشورهای عربی بالا گرفت، هیئت نمایندگان رسمی ائتلاف، همیشه نماینده ای از این گروه در میان خود داشت – این موضوع در نشست اتحادیه عرب در کویت نیز اتفاق افتاد. این موضع ائتلاف، بر اساس سیاست آن مبنی بر مخالفت با به حاشیه راندن اخوان المسلمین سوریه و تاکید بر لزوم حضور این گروه در صحنه سیاسی و ایفای نقش مؤثر در کنار دیگر گروه های اپوزیسیون است.
بر اساس مفهوم همکاری، ائتلاف ملزم است سیاست هایی را در پیش بگیرد که بیان‌گر منافع کلی مردم سوریه، انقلاب و اکثریت اعضای ائتلاف باشد. برخی گروه ها یا افراد این حق را دارند که نظر متفاوت خود را بیان کنند و با اقدامات و مواضع ائتلاف به مخالفت بپردازند اما این مخالفت ها باید زیر سقف ائتلاف صورت پذیرد تا ائتلاف ملی همچنان به عنوان نمیانده مردم سوریه و نیروی متحد اپوزیسیون این کشور پابرجا بماند.
زمان آن رسیده تا نیروهای اپوزیسیون سوریه عادت خود در تمرکز بر جزئیات منفی و بی توجهی به مسائل استراتژیک اصلی و کلیدی مرتبط با آینده سوریه را کنار بگذارند. این مسائل بدون شک مهم تر از خواست و منافع افراد و سازمان ها هستند.