حمله به سفارت بریتانیا در تهران در سال ۱۳۹۰ – عکس از آؤانس عکس خبری اروپا-
تنها با گذشت یکی دو روز از سخنان وزیر خارجه و در پی آن نخست وزیر بریتانیا مبنی بر گشایش قریب الوقوع سفارتخانه این کشور در تهران، واکنش های مثبت و منفی به این مسئله در ایران آغاز شده است.
یکی از قابل توجه ترین واکنش ها به بازگشایی سفارت بریتانیا، اظهارات دبیر تشکیلات اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در ایران است که گفته: «بازگشت انگلیس به ایران واکنش شدید تشکل‌های دانشجویی را به دنبال دارد، اما این موضوع که ما ترتیب تجمع‌های اعتراضی بدهیم قرار است در جلسات بررسی شود.»
علی موسوی در گفتگویی که روز چهارشنبه در وبسایت خبری تحلیلی تدبیر منتشر شد، هشدار داده است: «کسانی که می‌خواهند باب این روابط را دوباره باز کنند اخطار می‌دهیم که حتماً هزینه‌های زیادی برایشان خواهد داشت.»
این اظهارات در واقع تاکیدی است بر این که “دانشجویان بسیجی” که در حمله به سفارت بریتانیا در سال ۱۳۹۰ و پایین کشیدن پرچم این کشور مشارکت داشتند، همچنان بر سر موضع خود هستند و در واقع بازگشایی سفارتخانه بریتانیا با چالش های فراوانی روبرو خواهد بود.
این چالش به نوعی در اظهارات روز سه شنبه ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا نیز بازتاب داشته به طوری که وی تامین امنیت کارکنان سفارت را یکی از نگرانی های خود اعلام کرده است.
این در حالی است که دولت حسن روحانی و دستگاه دیپلماسی ایران از آغاز به کار در سال گذشته به صورت جدی سیاست تنش زدایی با غرب از جمله بریتانیا را در دستور کار خود قرار داده اند.
در هر حال به نظر می رسد همان گروه های رسمی و یا بی اسم که در تهاجم به سفارتخانه بریتانیا دست داشته اند اکنون خط و نشان کشیدن در این زمینه را از سر گرفته اند.
به نوشته وبسایت تدبیر، جنبش عدالتخواه، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل و بسیج دانشجویی برخی دانشگاه‌ها از اصلی‌ترین تشکل‌های دانشجویی بودند که اقداماتشان روابط تهران و لندن را تیره و تار کرد؛ افرادی که رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس از آن ها انتقاد می کند اما آنان همچنان بر مواضع خود تاکید دارند و می گویند حتما در قبال بازگشایی سفارت بریتانیا واکنش نشان خواهند داد.
علی موسوی، دبیر تشکیلات اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در این باره گفته است: «در سال ۹۰ اتفاقاتی در مورد سفارت انگیس توسط دانشجویان رخ داد که گرچه نقدهایی به آن وارد بود اما زمینه آن اتفاق برخوردهای انگلیس بود. ما از وزارت خارجه که مسئول مستقیم این رایزنی‌ها است می‌خواهیم در مواردی شفاف سازی کند.اولاً این که این بازگشت دوباره از موضع ضعف بوده است یا نه. آیا مسئولین به دلیل وقایع سال ۹۰ در موضع عذرخواهی قرار گرفته‌اند؟ از جانب ما چنین چیزی قابل قبول نیست ضمن این که باید پیش شرط‌هایی در این مورد باید رعایت شود.»
او در مورد واکنش تشکل متبوعش در مورد از سر گیری روابط تهران و لندن به تدبیر گفته است: «جنبش‌های دانشجویی که سال ۹۰ در مقابل سفارت انگلیس تجمع کردند تغییر موضع نداده‌اند. ما مستحب می دانیم که بعد از نمازهایمان “مرگ بر انگلیس” بگوییم و استقبال ما از افرادی که بخواهند از این کشور وارد ایران شوند هم با “مرگ بر انگلیس” خواهد بود. ما حتماً واکنش‌های اعتراضی شدیدی نشان خواهیم داد و نمی‌پذیریم که قاچاقچیان سیاسی وارد ایران شوند. ما این موضوع را در جمع فعالین دانشجویی بررسی خواهیم کرد و درصورت نیاز اعتراض عملی و میدانی را صورت می‌دهیم. در هر صورت بازگشت انگلیس به ایران واکنش شدید تشکل‌های دانشجویی را به دنبال دارد اما این موضوع که ما ترتیب تجمع‌های اعتراضی بدهیم قرار است در جلسات بررسی شود.اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل،تحکیم وحدت و جنبش عدالتخواه هم از تشکل‌های هم موضع ما هستند».
سلمان کدیور دبیر جنبش عدالتخواه هم در این مورد به “تدبیر” می‌گوید: « با توجه به این که آن چه در سفارت انگلیس اتفاق می‌افتاد علیه امنیت ملی بود، این سفارت با همکاری دانشجویان و مجلس بسته شد. در مدت اخیر هم انگلیس نشان نداده که در مواضع و رفتارش تغییری ایجاد نشده است و حسن نیتی هم نشان نداده. جنبش عدالتخواه حتماً به این بازگشایی مجدد واکنش نشان خواهد داد. ما فعلاً به کسانی که می‌خواهند باب این روابط را دوباره باز کنند اخطار می‌دهیم که حتماً هزینه‌های زیادی برایشان خواهد داشت.»
محمد سعید سرافراز، مسئول شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه تهران هم در این باره به تدبیر توضیح می‌دهد:«ما حتماً نسبت به بازگشایی سفارت انگلیس در تهران واکنش نشان خواهیم داد اما لزومی ندارد که حالا رسانه ای شود. به هر حال ما تدابیری برای این موضوع داریم.»
از سوی دیگر بسیاری روزنامه ها در تهران به صورت گسترده و عموما مثبت به بازگشایی سفارت بریتانیا واکنش نشان داده اند.
روزنامه ابتکار روز چهارشنبه در صفحه اول خود، تصمیم اخیر وزارت خارجه بریتانیا را “کلیدی در قفل رابطه تهران – لندن” خواند و روزنامه آرمان این اقدام را، “آغاز فصل بازگشت به اعتدال ایرانی” دانست.
در میان شخصیت های سیاسی و دانشگاهی هم بعضی به این تحول واکنش نشان داده اند.
دکتر الهه کولایی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، درباره بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران به شرق پارسی گفت: «با توجه به شعارهای دولت آقای روحانی درمورد ضرورت توسعه روابط سازنده با کشورهای جهان و اتخاذ رویکرد تعامل گرا در سیاست خارجی بدون تردید بهبود روابط با بریتانیا می تواند گام هایی در مسیر اجرایی شدن این شعارها به شمار آید و در واقع با در نظر گرفتن پیشینه وضعیت کنونی که در دوره ریاست جمهوری پیشین صورت گرفت و موجب حمله به سفارت برتانیا شد، تدریج گرایی در بازگشایی سفارت بریتانیا روندی غیر قابل پیش بینی و غیره قابل منتظره به نظر نمی رسید.»
نماینده سابق مجلس ایران گفت: «اراده سیاسی دو کشور برای ترمیم روابط آسیب دیده و تمرکز بر منافع مشترک در جهان و به خصوص که اتفاقاتی در همسایگی ایران در افغانستان و عراق در جریان است و حتی با در نظر گرفتن مسائل با توجه به اهمیت ژئوپولیتیکی ایران تداوم این روند از دیدگاه رهبران دو کشور تامین کننده منافع مردم دو کشور به حساب می آید. بنابراین با توجه به این ضرورتها حرکت در این مسیر ولو گام به گام می تواند چم انداز ادامه بهبود و دستیابی منافع دو کشور در قلمرو دیگری در چارچوب حقوق بین الملل و موازین قانونی تسهیل سازد.»
دکتر داریوش قنبری سخنگوی فراکسیون اصلاح طلبان در مجلس هشتم وعضو شورای مرکزی حزب مردم سالاری نیز در این باره به شرق پارسی گفت: «بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران نشانه بهبود نسبی راوبط دو کشور است. با توجه به اتفاقاتی که در سفارت بریتانیا در تهران افتاد روابط دو کشور قطع شد و حتی روابط کنسولی نیز لغو شد و تنشها و مشکلات زیادی برای دو کشور فراهم کرد؛ اما بازگشایی سفارت بریتانیان نتیجه رفتار دیپلماتیک دولت روحانی در یک سال گذشته است و فضای مثبتی که وی به وجود آورد و می توان گفت که بازگشایی سفارت نشان از فصل جدیدی از روابط ایران و بریتانیا است.»
وی افزود: «فضای مثبتی که با انتخاب روحانی ایجاد شد رویکرد غربی ها به ایران را تغییر داد. با اتخاذ چنین رویکردی من گمان نمی کنم تندروهایی که باعث تعطیلی سفارت بریتانیا شدند باردیگر بخواهند چنین کاری انجام دهند. اگرچه آنها در محافل سیاسی خود و رسانه های وابسته به خودشان مطالبشان را عنوان می کنند اما قادر نیستند کار دیگری انجام بدهند و یا شبیه اقدامی که قبلا انجام داده بودند مرتکب شوند. دولت هم در ایجاد امنیت برای فضای دیپلماتیک فعال خواهد شد و در این مسیر تلاش جدی خواهد کرد».
در این میان، به نظر می رسد اقدامات تنش زدایی ایران بر همه کشورهایی غربی تاثیر یکسان نگذاشته است. کانادا اعلام کرده است که همگام با هم پیمان خود برای بهبود روابط با ایران قدم بر نمی دارد و موضع این کشور درباره ایران در حال حاضر تغییر نخواهد کرد.
