پرچم ایران و عربستان سعودی-عکس از خبرگزاری تسنیم

از ۲۷ سال پیش و از زمان پایان جنگ ایران و عراق، این بالاترین درجه از تنش بین دو همسایه، یعنی ایران و عربستان سعودی است. درک انگیزه نگرانی عربستان سعودی از ایران برای ناظران سخت نیست. زیرا ایران به گسترش نظامی خود ادامه داد تا به اطراف عربستان رسید. از شمال در عراق و از جنوب به یمن رسید. در شرق نیز گروه های آن در بحرین به عنوان مخالف فعالیت می کنند، و نبردهای مستقیم را در سوریه مدیریت می کند. ایران بسیاری از نیروهای انسانی و اموال خود را در پروژه ای که به نظر می رسد هدف از آن محاصره کشورهای خلیجی است، سرمایه گذاری می کند.

اگر این تنش نبود، رهبران ارشد ایران، یعنی خامنه ای رهبر ایران و روحانی رئیس جمهور این کشور، حادثه فشار جمعیت در حج امسال را به قضیه ای سیاسی تبدیل نمی کردند. حج مکان ازدحام جمعیت است، و وقوع حوادث احتمالی با وجود دو و نیم میلیون زائر در مراسمی دینی که زمان و مکان آن محدود است، محتمل است. هدف از این کار تحریک مردم ایران و توجیه فعالیت های دولت ایران در خارج است.

آخرین اعتراض ایران بر علیه آن چه آن را «جنگ نظامی عربستان سعودی در یمن» می نامد است، هر چند این مداخله با موافقت همه اعضای شورای امنیت و با همکاری دهها کشور اسلامی صورت گرفت. ایران متوجه شد که سرمایه گذاری اش در حمایت از شورشیان حوثی که گروهی کوچک هستند، بعد از آن که نزدیک بود پس از اجرای کودتا و بازداشت رئیس جمهور مشروع، حکومت را در یمن به دست گیرند، در حال تبخیر است. مداخله عربستان سعودی، با بستن بندر الحدیده و بمباران سکوی فرودگاه صنعا، و کمک گرفتن از ناو دریایی آمریکا برای تحمیل کردن نظارت دریایی بر ضد امدادهای ایران، راه را بر کمک های نظامی دریایی و هوایی ااین کشور بست.

در سوریه نیز، تنش غیر مستقیم وجود دارد، زیرا نیروهای سپاه پاسداران ایران فرماندهی مستقیم شبه نظامیانی را دارند که از عراق و لبنان و افغانستان جذب کرده اند که همه آنها به نمایندگی از رژیم بشار اسد مبارزه می کنند، و این امر باعث ارتکاب بزرگ ترین تراژدی در منطقه شد. ربع میلیون کشته و دوازده میلیون آواره و  بی خانمان. اما عراق، در مرحله انتقال به نقطه تماس سوم، و بسیار خطرناکی قرار گرفته است. به ویژه پس از آن که سلطه ایران بر حکومت بغداد بسیار روشن و واضح شده است و فرماندهان سپاه پاسداران در تعدادی از استان ها نبرد می کنند.

افزایش اشتهای دولت ایران برای گسترش فعالیت های خود در منطقه خاورمیانه، با تمامی فانتزی هایی که آمریکایی های درباره آن صحبت کردند در تضاد است. از جمله این که توافق هسته ای با غرب، ایران را به کشوری تبدیل می کند که به اوضاع داخلی خود توجه می کند، و از ماجراجویی های خارجی دست خواهد کشید، و تلاش خواهد کرد برای توسعه اقتصادی و توسعه خدمات به شهروندان، با دیگران همکاری کند. اما آن چه رخ می دهد دقیقاً برعکس این است.

افزایش درجه حرارت در روابط بین ایران و عربستان سعودی، چنانچه دو کشور، بنا به مقتضای روابط و آداب و رسوم بین المللی، آن در چارچوب خود قرار ندهند، به خارج شدن از کنترل هشدار می دهد.

هراس کشورهای منطقه از ایران هسته ای افزایش یافته است، زیرا برداشته شدن تحریم های اقتصادی و نظامی، باعث واکنش منفی می شود و اختلاف ها و تبادل آتش دیپلماتیک و رسانه ای افزایش می یابد. اما افزایش تنش نیازمند بهبود وسایل ارتباطی،  به منظور تلاش برای درک علل و انگیزه های آن است و این که به کدام سو می رود، نه بالعکس. پیش بینی می کنیم که  اختلاف های منطقه ای در یمن، بحرین، عراق، سوریه و غیره ادامه یابد و تعصبات فرقه ای آن را همراهی کند، اما خاموش کردن فتنه دینی، پس از پایان دادن به اختلافات سیاسی، آسان نخواهد بود.

با این حال به نظر می رسد این تنش از کنترل هر دو طرف خارج شود.