بکر عویضه
پاسخ به سوال مطرح شده به احتمال زیاد مثبت است. این مساله برای هر خردمندی کاملا روشن شده که زمانی که مساله صلح با فلسطینیان مطرح می شود کشور اسرائیل تمایلی به درپیش گرفتن خردورزی ندارد. حالا، چه برسد به اینکه فضای تشنج و تنشی هم در اماکن مقدس ایجاد بشود. لجبازی و عناد اسرائیل –دولت های مختلف و جریان های سیاسی گوناگون دولتمردانش- نسبت به دست کم گرفتن اهمیت مسائل مذهبی در نزد فلسطینیان همواره تنش زا بوده است. در نتیجه، موانع بر سر دست یابی به هر گونه صلح احتمالی پیچیده تر می شوند. دولت اشغالگر از زمانی که پایش به کرانه باختری و نوار غزه باز شد بر دست کم گرفتن احساسات مذهبی مردم آنجا اصرار و عناد ورزیده است. این رویکرد در اشکال مختلفی دنبال شده است. حرم ابراهیمی در خلیل در محاصره انبوه شهرک های افراطیونی که با هر آنچه غیر یهودی است و حتی با جریان های فکری لیبرال اسرائیلی به شدت دشمنی دارند قرار گرفت. مساله حفاری ها پیرامون مسجد الاقصی هم گاهی از سرگرفته و منجر به شعله ور شدن آتش درگیری و تنش می شود. گاهی هم این بحث فروکش می کند تا فرصتی برای اقدامات تحریک آمیز شهرک نشینان تندرو در محوطه حرم شریف فراهم شود. مساله دیگر اینکه اسرائیل برای محو هویت عربی قدس شرقی می کوشد. این رویکرد از زمانی آغاز شد که خیابان های شهر باستانی قدس در گرد و غبار جنگ پنجم ژوئن ۱۹۶۷ به دست اسرائیل افتاد. آری، همان زمانی که عرب ها و مسلمانان گرفتار خودفریبی شدند. آنچه بعد از وحشت تمام عیار روز نکبت در سال ۱۹۴۸ درباره نزدیک بودن آزادسازی فلسطین گفته شد در طوفان شکست ها و ناکامی های جهان عرب و اسلام در دوره معاصر محو شد.
واقعیت کنونی این است. رویدادهایی که در سرزمین فلسطین اشغالی اتفاق افتاده گویای واقعیتی است که با به آتش کشیدن مسجد الاقصی (۲۱/۸/۱۹۶۹) کلید خورد و با کشتار نمازگزاران در حرم ابراهیمی توسط باروخ گلدشتاین هنگام نماز صبح ادامه پیدا کرد. بعد هم آریل شارون در اقدام تحریک آمیز به همراه شش عضو کنیست اسرائیل و سربازان تا دندان مسلح در (۲۸/۹/۲۰۰۰) وارد صحن حرم قدسی شدند. دولتمردان و سرداران نظامی اسرائیل حاضر به قبول این مساله نیستند که خودشان مقصر اصلی ایجاد چنین وضعیت و در نتیجه پیامدهای خونین آن که تاوان آن را فلسطینیان و اسرائیلی ها می پردازند هستند. عده ای از سیاستمداران در اسرائیل هیچ اشکالی در «دروغگویی» در پاسخ به هشدارها درباره یهودی سازی قدس شرقی نمی بینند و این بدتر از عدم مسئولیت پذیری است. گفتنی است که تغییر واقعیت در راستای یهودی سازی شهر قدس منافی قراردادهای بین المللی است.
گویا، اسرائیل با رویکرد مشت آهنین خود را قوی فرض کرده است. همین رویکرد باعث شده که کار دولتمردان اسرائیل به اینجا و این توهمات برسد. آنها تصور می کنند که می توانند طی سال های متمادی دیدگاه خود را نه تنها درباره فرآیند صلح تحمیل کنند بلکه حافظه فلسطینیان هم تغییر دهند و آنها را وادار کنند تا همه تاریخ خود را به دست فراموشی سپرده و به واقعیت تازه ای اذعان کنند. واقعیتی که مدعی است شهر قدس قبل از ۱۹۶۷ خاطره ای بیش نیست و اثری از آن شهر به جز یکی دو محله باقی نمانده است. حالا، «اورشلیم» «پایتخت ابدی» اسرائیلی ها است. مسجد الاقصی به یک عبادتگاه معمولی تبدیل شده و «هیکل» مقدس به عنوان تنها مکان مقدس یهودیان مومن شناخته می شود. بی تردید، اسرائیل همه امکانات خود را برای ترویج این ادعاها بسیج کرده اما اسرائیل این نکته را نادیده گرفته که قدس شرقی شهر عرب های مسیحی و مسیحیان جهان است. در مقابل، عرب ها و مسلمانان اقدامات بسیار ناچیزی برای متوقف کردن جعل واقعیت ها توسط اسرائیل انجام دادند. به عنوان مثال، قدس شرقی به بهانه «خودداری از عادی سازی روابط» به تنهایی با حرکت خزنده شهرک نشینی و مصادره املاک فلسطینیان مقابله می کند. در مقابل، کشورهای عربی می توانستند و می توانند به جای بسنده کردن به بیانیه صادر کردن و محکومیت و نکوهش در محافل بین المللی با تبلیغ برای سفر به مدینه مقدس و تشویق به سرمایه گذاری در بخش زیرساختاری فلسطین وارد عمل شوند.
اگر کار دولتمردان اسرائیلی با منطق پیش می رفت متوجه می شدند که در کنار دست گذاشتن روی قدس شرقی باید امنیت و ثبات در اماکن مقدس مسیحیان و مسلمانان برقرار شود تا اسرائیلی ها هم بتوانند راحت زندگی کنند. فهم این معادله نیاز به هوش سرشار ندارد. بی حرمتی به مقدسات منجر به آتش افروزی می شود. زمانی که آتش شعله ور شود و خون مردم برای دفاع از مقدسات ریخته بشود شعله های آتش تنها به فلسطینیان و ارتش اسرائیل محدود نمی شود. اقدامات انتقامجویانه دامن سفارتخانه های تل آویو را خواهد گرفت و چه بسا، گردشگران اسرائیلی هم از این معرکه جان سالم به در نبرند. انتقامجویی از این دست را نمی توان پذیرفت و تشویق به خشونت گرایی در مسجد الاقصی یا سایر عبادتگاه ها توسط فلسطینیان هم قابل قبول نیست. با این حال، اما می توان گفت اگر صلح در مسجد الاقصی برقرار نشود به احتمال زیاد این سرزمین دیگر روی صلح را نخواهد دید. البته، تا زمانی که اراده و مشیت الهی بر این باشد. خداوند سه شریعت آسمانی را در این سرزمین نازل نموده است. بنا براین، مگر اراده خداوند غالب نیست؟ بله. غالب است.
