ترامپ مخالفتی با این ندارد که پوتین بار خاورمیانه را به دوش بکشد
رابرت فورد: ویژه «الشرق الاوسط»
اگر از خودت میپرسی سال ۲۰۱۹ در آمریکا چه اتفاقی میافتد، بهترین پاسخ این است که آمریکا به سال ۲۰۲۰ بیشتر از ۲۰۱۹ فکر میکند. قرار است انتخابات ریاست جمهوری بعدی طی ۲۲ ماه آینده برگزار شود و از اواسط سال ۲۰۱۹ تبلیغات انتخاباتی کلید میخورد. باید همه تحلیلها دربارهٔ وضعیت آمریکا در سال ۲۰۱۹ را در این نقطه قرار داد.
نکته مهم دیگر اینکه، با رفتن جیم ماتیس از وزارت دفاع، رئیس دونالد ترامپ عملاً سیاست امنیت ملی آمریکا را در دست دارد. وزیر خارجه مایک پمپئو میماند که دستوری از ترامپ دریافت کرد و به ماتیس هشدار داد فوری استعفایش را تقدیم کند. ترامپ همچنین حزب جمهوری را مدیریت میکند به همین دلیل در انتخابات ۲۰۲۰ بر او تمرکز میشود و در مقابل بیشتر افکار ترامپ حول سیاست داخلی متمرکز خواهد شد.
سیاست داخلی در واشنگتن طی سال ۲۰۱۹ بیشتر شبیه یک فیلم سینمایی خواهد بود که سکانس اول آن رفتن ماتیس از وزارت دفاع بود و سکانس دوم گشاش بر سر تصویب بودجه بود که منجر به تعطیلی دفاتر و نهادهای حکومتی تا اطلاع ثانوی شد. فیلم مخاطرات و جنگها را شامل خواهد شد و مهمترین نبرد سیاسی تحقیقاتی است که مجلس نمایندگان دارای اکثریت دموکرات انجام میدهد. همچنین میتوانیم منتظر ماجراهایی مربوط به فعالیتهای تجاری ترامپ باشیم. در کنار این، بازپرس رابرت مولر گزارش نهایی خودش را دربارهٔ ترامپ و روسیه منتشر میکند. اگر پنجره خانهات را در اروپا و خاورمیانه باز کنی احتمال میدهم بتوانی صدای داد و فریادی را بشنوی که از واشنگتن میآید.
این مسئله نسبت به روابط آمریکا و خاورمیانه طی سال ۲۰۱۹ چه معنایی دارد؟ اول اینکه به دلیل رقابت سیاسی تند داخلی هیچکسی در واشنگتن از اسرائیل انتقاد نمیکند. منتظر طرحی از ترامپ در خصوص نزاع فلسطینی- اسرائیلی نباش. همچنین کسی در واشنگتن اعتراضی به اقدامات اسرائیل علیه ایران و «حزبالله» در لبنان و سوریه نمیکند. ترامپ شخصاً خواستار جنگ با ایران نیست. او و پمپئو امیدوارند تحریمهای اقتصادی و فشار اقتصادی ایران را وادار کند دست از دخالت در سوریه، یمن، لبنان و کشورهای خلیج بردارد. اگر برای مثال ایران برای نیروهای آمریکایی در آبهای خلیج عربی مزاحمتی ایجاد کند، آمریکاییها پاسخ نظامی میدهند اما ترامپ پیش دستی نمیکند و شعلههای جنگ با ایران را نمیافروزد، موقعیت سیاسی او در آمریکا با این جنگ همخوانی ندارد و آن را نمیپذیرد.
ترامپ روز ۲۶ دسامبر در دیدارش از پایگاه نظامی الاسد در عراق، بر عقب نشینی ارتش آمریکا از سوریه و ماندنش در عراق برای مبارزه با بقایای گروه داعش تأکید کرد. همچنین گفت نیروهای آمریکایی حملاتی از پایگاه آمریکا در عراق علیه بقایای «داعش» در شرق سوریه خواهد کرد. روز ۲۶ دسامبر شاهد برخی انتقادات سیاسیون عراقی از پایگاه آمریکا بودیم. اگر دولت عراق از ارتش آمریکا بخواهد پایگاه نظامی را ترک کند، ترامپ خیلی فوری با این خواسته موافقت میکند و بسیار خرسند خواهد بود از اینکه به او یادآوری کنند که «داعش» اکنون تنها یک مشکل عراقی است.
همچنین ترامپ از سعودی تمجید کرد و علیرغم سخنان سیاستمداران دو حزب دموکرات و جمهوری با قدرت و هیجان از روابط با ریاض دفاع کرد. هنوز تلاشهایی به قصد محدود کردن این همکاریها در کنگره وجود دارد.
شاید برخی خوانندگان بپرسند آیا روسیه و چین در منطقه صاحب نفوذ خواهند بود یا نه. امیدوارم باور کنند که ترامپ و پایگاه سیاسیاش، اهمیتی به این مسئله نمیدهند. بیشترین نگرانی ترامپ از چین، اقتصادی است به گونهای که جنگ تجاری، حوزه و محدوده بین آمریکا و چین را بر شهرهای آمریکا تعیین میکند، همچنان که بر بخش کشاورزی تأثیر میگذارد.
با نزدیک شدن سال ۲۰۲۰ اهمیت اقتصاد بیشتر میشود. در همان حال ترامپ تلاش نمیکند با رئیسجمهوری روسیه ولادیمیر پوتین در خاورمیانه رقابت کند. گسترش نفوذ روسی در سوریه و لیبی و مصر و حتی عراق آزاردهنده نیست بلکه برعکس بسیار مایه خرسندی است که جنگهای خاورمیانه مشکل روسیه بشوند به جای آنکه مشکل آمریکا باشند. آیا این شما را به یاد اوبامای سال ۲۰۱۵ میاندازد؟
همچنین مهم است به یاد بیاوری که طی سالهای آینده، واشنگتن برای تأمین منابع برنامههای اجتماعی و همچنین بودجه دفاعی با مشکلات مالی بسیاری رو به رو خواهد شد. ترامپ در بغداد از علت وجود پایگاههای نظامی آمریکا در کشورهایی که مردم آمریکا حتی نامشان را نمیشناسند پرسید و به صراحت گفت، اگر آن کشورها به آمریکا هزینه نپردازند، چه بسا آن پایگاههای نظامی را ببندد. ترامپ از ایالات متحدهای میآید که در دو سطح اقتصادی و سیاسی به شکل وسیعی دچار شکاف شده. جنگهای بیرونی در حال حاضر برای واشنگتن یا شهروندان آمریکایی اهمیت چندانی ندارند. نبردها در داخل است و این فیلم سیاسی جذاب محور توجه و دقت در آمریکای سال ۲۰۱۹ خواهد بود.